Πώς να φτιάξετε καλούπι για Τ/Κ σκάφος

Πώς να φτιάξετε καλούπι για Τ/Κ σκάφος

Αφορμή γι'αυτό το κείμενο-παρουσίαση, είναι οι απορίες που έχουμε όλοι, όταν βλέπουμε μια κατασκευή, και οι ερωτήσεις που προκύπτουν, πως έφτιαξε αυτό; πως έφτιαξε εκείνο; τι υλικά χρησιμοποίησε και με ποιο τρόπο;

Στις κατασκευές των μοντέλων που φτιάχνω  συνήθως χρησιμοποιώ τον κοινό Πολυεστέρα (γυαλόπανο+ρυτίνη). Όμως τα υλικά αυτού του τύπου για να δώσουν την επιθυμητή κατά περίπτωση επιφάνεια και σχήμα θα πρέπει να εφαρμόζονται είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά σε εκμαγεία (μήτρες-καλούπια). Στη δική μας περίπτωση θέλουμε να κατασκευάσουμε ένα τηλεκατευθυνόμενο μοντέλο ενός ρυμουλκού σκάφους σε κλίμακα 1/16 του πραγματικού. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι έχοντας τα λεγόμενα ναυπηγικά σχέδια και σκεπτόμενοι την τυχόν εκμετάλλευση του τελικού προϊόντος θα κατασκευάσουμε ένα κανονικό καλούπι, δηλαδή ένα καλούπι βγαλμένο από μία μήτρα. Φυσικά υπάρχουν αρκετές παράμετροι που θα πρέπει να υπολογίσουμε πριν προχωρήσουμε στην κατασκευή της μήτρας και του καλουπιού. Ενδεικτικά αναφέρουμε

 Το μέγεθός του

 Το σχήμα του

 Το υλικό κατασκευής του τελικού προϊόντος

 Ο χρόνος που χρειάζεται για την ολοκλήρωση

 Ο χρόνος που εμείς χρειαζόμαστε το τελικό προϊόν

 Το τελικό αποτέλεσμα σε ποιότητα

 Η χρήση που προβλέπεται να έχει το καλούπι και άλλες που ίσως υπάρξουν στην πορεία της κατασκευής μας.

Το δικό μας σκάφος είναι όπως απεικονίζεται στο σχέδιο το BUGSIER 19.

Αφού διορθώσουμε τα σχέδια ώστε να ταιριάζουν ακριβώς στην κλίμακα που έχουμε επιλέξει, επισκεπτόμαστε το κατάστημα ξυλείας της περιοχής μας για την προμήθεια κόντρα-πλακέ, στην περίπτωσή μας 10χιλ. Όσο καλύτερης ποιότητας ξύλο χρησιμοποιήσουμε τόσο καλύτερη και γερότερη κατασκευή θα έχουμε. Τώρα είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε την κατασκευή της μήτρας.

Απλώνουμε λοιπόν τα σχέδια και αρχίζουμε να τα αντιγράφουμε πάνω στο κόντρα-πλακέ. Καταρχήν σημαδεύουμε και κόβουμε την μεσαία τομή όπως φαίνεται στην πλάγια όψη του ναυπηγικού σχεδίου. Αυτή θα την ονομάσουμε καρίνα. Κατόπιν το κατάστρωμα του σκάφους περίπου 2 εκ μεγαλύτερο από το σχέδιο. Προσοχή στην κυρτότητα του καταστρώματος. Πριν σημαδέψουμε το κατάστρωμα αντιγράφουμε την κυρτότητά του χρησιμοποιώντας εγκάρσια βιδωμένα ξύλα όπως στην παρακάτω φωτό.

Αφού έχουμε κόψει την καρίνα και το κατάστρωμα τα ενώνουμε κάθετα μεταξύ τους με βίδες και ισχυρή ξυλόκολλα θαλάσσης, προσέχοντας πάντα την καθετότητα.

  Μετά ξεκινάμε την αποτύπωση στο ξύλο των νομέων. Κάποια σχέδια έχουν λίγους νομείς και ολόκληρους, ενώ κάποια άλλα όπως το δικό μας μισούς.  Δηλαδή μισούς αριστερούς νομείς από πίσω ως την μέση και μισούς δεξιούς από εμπρός ως την μέση. Το μικρό αυτό πρόβλημα λύνεται όταν βγάλουμε μια ανάποδη φωτοτυπία, και έτσι έχουμε όλους τους νομείς στη διάθεσή μας.

Κατά την αποτύπωση των νομέων μας στο ξύλο, πρέπει να υπολογίσουμε και κάποιες διαφορές στις διαστάσεις, που έχουν να κάνουν με το πάχος του ξύλου που χρησιμοποιήσαμε στην καρίνα και το πάχος των ξύλων που θα χρησιμοποιήσουμε στο πέτσωμα της μήτρας.

Όπως φαίνεται στην φωτό το μισό πάχος της καρίνας a δηλ. 5χιλ θα πρέπει να αφαιρεθεί από το πλάτος κάθε νομέα, αριστερά και δεξιά της καρίνας.

Στην πλευρά c κατά την αποτύπωση θα πρέπει να αφαιρέσουμε το πάχος των ξύλων του πετσώματος που έχουμε επιλέξει. Το δικό μας πέτσωμα είναι από κόντρα-πλακέ 4χιλ. Αφού τελειώσουμε και αυτή την χρονοβόρα εργασία και όλοι οι νομείς είναι κομμένοι τότε ξεκινάμε το κόλλημα και κάρφωμα των νομέων.

Πολύ μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην κλίση που πρέπει να έχουν οι νομείς, ώστε αργότερα να βγούν σωστά  οι καμπύλες της πλώρης και της πρύμνης. Στο σκάφος μας όλοι οι νομείς είναι κάθετοι προς την καρίνα

Στη συνέχεια κόβουμε σε διάφορα πλάτη αρκετές λωρίδες από κόντρα πλακέ 4χιλ για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία του πετσώματος. Το πέτσωμα είναι κι αυτή πολύ σημαντική εργασία που πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά και με ακρίβεια για να εξοικονομήσουμε χρόνο από τις επόμενες εργασίες.

Η αρχή γίνεται πάντα από την καρίνα και πετσώνουμε προς το κατάστρωμα, δηλ. από κάτω προς τα πάνω.

Όταν τελειώσουμε το πέτσωμα στην πραγματικότητα βλέπουμε μπροστά μας το σκάφος μας σε ξύλινη μορφή, και με ακριβείς διαστάσεις.

Η επόμενη εργασία είναι να τρίψουμε με γυαλόχαρτο Νο120 για να εξομαλύνουμε την ξύλινη επιφάνεια ώστε να αρχίσουμε το στοκάρισμα. Στο σημείο αυτό θα καταλάβουμε αυτό που είπαμε πιο πάνω για την εξοικονόμηση του χρόνου στις εργασίες. Όσο καλύτερα έχουμε πετσώσει την μήτρα τόσο λιγότερο στοκάρισμα έχουμε μπροστά μας.

Ξεκινάμε να στοκάρουμε με χοντρό σιδηρόστοκο και αφού φέρουμε την επιφάνεια στο επιθυμητό σχήμα τότε κάνουμε τα τελειώματα με ψιλό (fine) και τρίβουμε με Νο400 και νερό. Προσοχή στο τρίψιμο με νερό μην το παρακάνουμε και μας φουσκώσουν τα ξύλα.

Από το σημείο αυτό και έπειτα θα πρέπει να κάνουμε πάρα πολύ γρήγορα τα επόμενα στάδια της κατασκευής. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τις εργασίες στοκαρίσματος και βαψίματος καλό θα ήταν να ζητήσουν την βοήθεια κάποιου ειδικού. Ο λόγος είναι ότι επειδή η κατασκευή μας είναι ξύλινη και έχει τριφτεί με την χρήση νερού, υπάρχει κίνδυνος να φουσκώσει.

Επόμενη εργασία λοιπόν είναι το αστάρωμα με αστάρι αυτοκινήτου. Έλεγχος της επιφάνειας και αν χρειάζεται ρίχνουμε και δεύτερο χέρι. Κάνουμε γρήγορα γιατί τα αστάρια για να μας δώσουν λεία επιφάνεια έτοιμη για βάψιμο τρίβονται κι αυτά με την βοήθεια νερού. Προσέχουμε η μήτρα μας να είναι σε περιβάλλον με σταθερή θερμοκρασία και υγρασία.

Τώρα ήρθε η ώρα του χρώματος. Το χρώμα που θα χρησιμοποιήσουμε στη μήτρα μας είναι αυτοκινήτου

ΜΟΝΗΣ όπως λέγεται που δίνει πολύ γυαλιστερή επιφάνεια με ένα μόνο πέρασμα. Εδώ χρησιμοποιήσαμε μαύρο χρώμα. Προσοχή στη ρύθμιση του πιστολιού βαφής ώστε να αποφύγουμε τρεξίματα ή επιφάνεια φλοιού πορτοκαλιού. Τώρα πια οποιαδήποτε ατέλεια αυτόματα θα μεταφερθεί στο καλούπι και κατά συνέπεια σε όλα σκάφη που θα βγούν από αυτό.

Αισίως τελείωσε η κατασκευή της μήτρας.

Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει η πολυτέλεια της χαλάρωσης. Πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα στο καλούπι.

Αφού περάσει ο κατάλληλος χρόνος για να σκληρύνει το χρώμα ξεκινάμε τα περάσματα κεριού αποκόλλησης. Ξανά εδώ θα αναφέρουμε ότι το ακριβό είναι και καλύτερο. Προτιμούμε ακριβό και καλής ποιότητας κερί σε μορφή πάστας για ανάλογα αποτελέσματα και όχι σε υγρή μορφή ή σε σπρέι.  

Περνάμε τμηματικά 10 στρώσεις κεριού, το πολύ δύο κάθε ημέρα, μία το πρωί και μία το απόγευμα.

Τελειώνοντας με το κέρωμα περνάμε το πρώτο χέρι gel coat με μαλακό, φαρδύ πινέλο. Επειδή πάνω στο κερί δεν έχει πρόσφυση, θα επιμείνουμε με το πινέλο για να καλύψουμε τυχόν κενά.

Την επόμενη μέρα περνάμε το δεύτερο χέρι ξανά με το πινέλο και το αφήνουμε για δύο μέρες. Εδώ επιλέξαμε το πορτοκαλί χρώμα καλουπιού ή gel coat.

Σειρά έχει τώρα ο πολυεστέρας. Αυτή είναι μια διαδικασία που όταν αρχίσει πρέπει να τελειώσει χωρίς διακοπή. Όπως έχουμε πει και πιο πάνω η επιλογή και η ποσότητα των υλικών που θα χρησιμοποιήσουμε είναι ανάλογη της χρήσης του προϊόντος. Στο καλούπι θέλουμε μεγάλη αντοχή άρα περισσότερες στρώσεις από γυαλόπανο. Ξεκινάμε με δύο στρώσεις ελαφρύ πανί 225γρ/μ2 και με πολύ καλό πάτημα με ειδικό ρολό που διώχνει τον αέρα και σπάει τις ίνες για να ομογενοποιηθεί το μείγμα.

Συνεχίζουμε με βαρύτερα πανιά π.χ. 450 ή 600γρ/μ2 και τελειώνουμε πάντα με πλεχτό πανί.

Στη συνέχεια θα νευρώσουμε το καλούπι για να αποφύγουμε τυχόν στρεβλώσεις από την χρήση στο μέλλον.

Αυτό γίνεται με την χρήση ξύλων που έχουν κοπεί βάσει σχεδίου για να εφαρμόσουν πάνω στο καλούπι και ντύνονται κι αυτά με πολυεστέρα.

Αφού ολοκληρώθηκε κι αυτό το στάδιο αφήνουμε την κατασκευή μας να πολυμεριστεί για δύο-τρείς ημέρες

και αν έχει γίνει σωστά η διαδικασία του κερώματος τότε με ένα δυνατό τράβηγμα το καλούπι μας θα ξεκολλήσει από την μήτρα.

Αν κάπου κρατάει και δεν μπορούμε να το ξεκολλήσουμε τότε κάνουμε 1 ή 2 τρύπες χαμηλά προς την καρίνα και με το τρυπάνι να διαπερνάει μέχρι και το gel coat, και όχι το μαύρο χρώμα ή το στοκάρισμα από κάτω.  Από τις τρύπες διοχετεύουμε αέρα με πίεση. Ο αέρας μπαίνει λοιπόν ανάμεσα στη μήτρα και το καλούπι, και τα ξεκολλάει.

Τραβώντας την μήτρα να βγεί, αντικρίζουμε τους κόπους σχεδόν 20 ημερών προσεκτικής εργασίας.

Αυτό είναι το καλούπι μας. Θα το αφήσουμε 10 ημέρες στις γνωστές μας συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, και μετά θα είναι έτοιμο να μας δώσει πολλές γάστρες.

Όταν αποθηκεύουμε το καλούπι το κάνουμε πάντα πάνω στη μήτρα αφού προηγουμένως την έχουμε τοποθετήσει σε μια επίπεδη επιφάνεια

Έχει περάσει όμως πολύς καιρός από την σύλληψη της ιδέας Μήτρα-Καλούπι-Σκάφος.

Ώρα για το σκάφος.

Η διαδικασία και οι χρόνοι είναι ακριβώς τα ίδια με του καλουπιού ξεκινώντας από το κέρωμα, και δεν θα τα περιγράψουμε πάλι. Οι διαφορές είναι στον αριθμό των στρώσεων του γυαλόπανου όπου τώρα δεν χρειάζονται πολλές. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως μια στρώση γυαλόπανο 450γρ/μ2 μας δίνει περίπου

 0,9-1,2χιλ πάχος, αναλόγως το πάτημα με το ειδικό ρολό.

Θα αφήσουμε πάλι μερικές ημέρες για πολυμερισμό και ξανά στην διαδικασία αποκόλλησης.

Εμείς για το σκάφος μας επιλέξαμε το κόκκινο gel coat.

BUGSIER 19

Μήκος   174εκ

Πλάτος  42εκ

Βύθισμα  16εκ

Εκτόπισμα   ~ 42κιλά

Ελπίζω να βοήθησα έστω και λίγο στις κατασκευές σας με αυτή την παρουσίαση.

Ιωάννης

Σκλαβενίτης